Eξώφυλλα Που Σόκαραν Την Κοινή Γνώμη

Χιουμοριστικά, εξοργιστικά, προσβλητικά, προβοκατόρικα εξώφυλλα έδωσαν τη δική τους μάχη στο περίπτερο και βγήκαν νικητές, εξασφαλίζοντας μια θέση στο πάνθεον των αξέχαστων εξώφυλλων του 20ου και 21ου αιώνα.

Ο κανόνας “ποτέ μην κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του” δεν ισχύει όταν μιλάμε για περιοδικά. Εδώ τα πάντα κρίνονται από το εξώφυλλο και κάθε μήνα δεκάδες τίτλοι συναγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιο θα ξεχωρίσει και θα τραβήξει με το εξώφυλλό του το βλέμμα του περαστικού. Κάποια τα κατάφεραν, κερδίζοντας βραβεία και κάνοντας το τεύχος να εξαφανιστεί από τα stand, ενώ άλλα απέτυχαν παταγωδώς, αφήνοντας έναν λεκέ ντροπής στο περιοδικό που δύσκολα θα εξαφανιστεί, όσα χρόνια και αν περάσουν.

Αυτά είναι τα εξώφυλλα που οι δεινοί αναγνώστες και οι λάτρεις της ποπ κουλτούρας θα θυμούνται για πάντα.

Ο Χίτλερ Άντρας της Χρονιάς, Time, Ιανουάριος 1939

 

Δεν πρόκειται για μια κλασική φωτογραφία του Χίτλερ με το μουστάκι του, τη χωρίστρα του και τη στρατιωτική στολή του. Πρόκειται για κάτι χειρότερο: ο Αδόλφος παίζει τον “ύμνο του μίσους σε έναν βεβηλωμένο καθεδρικό ναό ενώ θύματα κρέμονται στη ρόδα της Αγίας Αικατερίνης και η ιεραρχία των Ναζί κοιτάζει”. Το περιοδικό Time έπρεπε να απολογηθεί για την επιλογή του να τον ανακηρύξει Άντρα της Χρονιάς και το έκανε υποστηρίζοντας πως τον τίτλο δικαιούται εκείνος που είχε τη μεγαλύτερη επιρροή στα γεγονότα της χρονιάς που πέρασε.

Ο πόλεμος στο Βιετνάμ, Life, Νοέμβριος 1965

 

Μια και μόνο φωτογραφία ήταν αρκετή για να αρχίσει να καταλαβαίνει ο αμερικανικός λαός τι πάει να πει πόλεμος και τι ακριβώς κάνουν τα στρατεύματά τους στο Βιετνάμ. Στη φωτογραφία του Paul Schutzers απεικονίζεται ένας βιετναμέζος που έχει πιαστεί αιχμάλωτος από τις αμερικανικές δυνάμεις, σε κατάσταση τρόμου και απόγνωσης. Το εξώφυλλο προκάλεσε αίσθηση και αποτέλεσε την αφετηρία για τη διαμόρφωση μιας κοινωνικής αντιπολεμικής αντίδρασης.

“

Το Μαρτύριο του Muhammad Ali, Esquire, Απρίλιος 1968

 

Ο Muhammad Ali αρνήθηκε να καταταγεί στον αμερικανικό στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ, εν μέρει εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, με αποτέλεσμα να του αφαιρεθεί προσωρινά ο τίτλος του πρωταθλητή. Το Esquire θεώρησε σωστό να τον υπερασπιστεί, παρομοιάζοντάς τον στο εξώφυλλό του με τον Άγιο Σεβαστιανό, ο οποίος πέθανε με αυτό το μαρτυρικό τρόπο υπερασπιζόμενος τα θρησκευτικά του πιστεύω.

Ο Andy Warhol πνίγεται, Esquire, Μάιος 1969

 

Σε μια εποχή που δεν υπήρχε photoshop, το να βάλεις τον πατέρα της pop art, Andy Warhol, να πνίγεται μέσα στην ίδια την πηγή της έμπνευσής του (τη διάσημη, πλέον, ντοματόσουπα Campbell’s) αποτελεί ένα είδος τέχνης από μόνο του.

Με το πιστόλι στον (σκυλο)κρόταφο, National Lampoon, Ιανουάριος 1973

 

“Αν δεν αγοράσετε αυτό το περιοδικό θα σκοτώσουμε αυτό το σκύλο” ήταν η ευφυέστατη λεζάντα που συνόδευε αυτή τη φωτογραφία στο χιουμοριστικό περιοδικό National Lampoon. Παρότι οι περισσότεροι χαμογέλασαν με το πετυχημένο αστείο, υπήρχαν και κάποιοι που αντέδρασαν αρνητικά στη θέα του απειλούμενου σκύλου και βρήκαν το εν λόγω εξώφυλλο κακόγουστο και τρομακτικό.

Η γυναίκα στη μηχανή του κιμά, Hustler, Ιούνιος 1978

 

Αν αυτή η φωτογραφία ήταν πόστερ σε κάποια φεμινιστική καμπάνια ίσως να μην προκαλούσε το ίδιο σοκ όσο όταν εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του γνωστού πορνογραφικού περιοδικού Hustler, ενός από τα πρώτα που έδειξαν φωτογραφίες αιδοίων και που δημοσίευσαν γυμνές paparazzi φωτογραφίες της πρώτης κυρίας, Jackie Kennedy. Συνοδευόμενη, μάλιστα, από τη δήλωση του εκδότη και γνωστού προβοκάτορα Larry Flynt “δεν θα κρεμάμε πια τις γυναίκες σαν ένα κομμάτι κρέας”, μοιάζει ειρωνική, χλευαστική και άκρως υποτιμητική για το γυναίκειο φύλο.

Ο “μαυρισμένος” O.J.Simpson, Time, Ιούνιος 1994

 

Η φάτσα του O.J. Simpson είναι αρκετή από μόνη της για να προκαλέσει ανατριχίλα στον μέσο αμερικάνο, οι υπάλληλοι στο ατελιέ του Time όμως, δεν φάνηκε να συμφωνούν. Έτσι αποφάσισαν να σκουρύνουν την εικόνα, επεξεργασία η οποία είναι αποδεκτή αν πρόκειται π.χ. για μια μπανάνα, όταν όμως μιλάμε για άνθρωπο αποτελεί ρατσιστικό σχόλιο. Για κακή τους τύχη την ίδια εβδομάδα κυκλοφόρησε το Newsweek με το αληθινό πρόσωπο και χρώμα του O.J., εκθέτοντας ανεπανόρθωτα το Time, το οποίο απέσυρε το εξώφυλλο και κυκλοφόρησε με νέο στην αγορά.

Το outing της Ellen DeGeneres, Time, Απρίλιος 1997

 

Δεν ήταν μυστικό στην αμερικανική κοινωνία πως η δημοφιλής ηθοποιός και παρουσιάστρια ήταν ομοφυλόφιλη, η ανοιχτή παραδοχή των σεξουαλικών της προτιμήσεων όμως, ήταν κάτι το πρωτοφάνες. Και ως κάθε τι πρωτοφανές, προκάλεσε ποικιλία αντιδράσεων, με μια μεγάλη μερίδα του κοινού να χειροκροτεί και μια άλλη να αποδοκιμάζει, ισχυριζόμενη πως η προσωπική ζωή του καθενός δεν θα έπρεπε να κρέμεται στα περίπτερα και να πουλάει αντίτυπα.

Φωτογραφίες νεκρών: Πριγκίπισσα Νταϊάνα, Chi, Ιούλιος 2006 & Michael Jackson, OK Magazine, June 2009

 

Οι δύο παραπάνω φωτογραφίες είναι απλά ενδεικτικές. Η θέα του πτώματος ενός αγαπημένου σταρ πάντα ανατριχιάζει, όπως είχε γίνει παλαιότερα με τον John Lennon ή προσφάτως με τη Whitney Houston – και οι δύο “στόλισαν” το εξώφυλλο του National Enquirer όντας νεκροί. Ωστόσο ξεχωρίζουν οι φωτογραφίες της αδικοχαμένης πριγκίπισσας, οι οποίες δημοσιεύτηκαν στο ιταλικό περιοδικό Chi σχεδόν 9 χρόνια μετά το θάνατό της και εκείνες από τις τελευταίες στιγμές του λατρεμένου βασιλιά της pop, Michael Jackson, στο περιοδικό ΟΚ.

Με το κάτω κεφάλι, New York, Μάρτιος 2008

 

Η Νέα Υόρκη ξεπερνά την αμηχανία της με χιούμορ – ή, τουλάχιστον, έτσι φαίνεται από αυτό το εξώφυλλο του New York που ξεφτιλίζει με σαρκαστικό τρόπο τον κυβερνήτη Eliot Spitzer, όταν ξέσπασε το σκάνδαλο που τον ενέπλεκε σε κύκλωμα πορνείας. Με μια και μόνο λέξη, στρατηγικά τοποθετημένη στο επίμαχο σημείο του πολιτικού (που κατά τ’ άλλα ποζάρει ξέγνοιαστος και χαρούμενος), συνοψίζεται όλη η ντροπή και αγανάκτηση του κόσμου προς το πρόσωπό του.

Η γελοιογραφία του ζεύγους Obama, The New Yorker, Ιούλιος 2008

 

Ο Barack Obama φορώντας παραδοσιακά ρούχα των Ταλιμπάν και η Michelle Obama κουβαλώντας όπλα και πυρομαχικά, ενώνουν τις γροθιές τους μέσα στο Λευκό Οίκο, ενώ στο τζάκι καίγεται μια αμερικάνικη σημαία και από πάνω δεσπόζει ένα κάδρο του Osama Bin Laden. Τόσο τραβηγμένο που είναι προφανές πως είναι αστείο, ναι; Έτσι σκέφτηκε ο διάσημος καρτουνίστας Barry Blitt, ο οποίος σχεδίασε αυτό το σκίτσο προεκλογικά για το New Yorker, κάνοντας το δικό του καυστικό σχόλιο εναντίον όλων εκείνων που αμφισβητούν τα πατριωτικά αισθήματα του Obama. Δυστυχώς δεν το βρήκαν αστείο ούτε οι υποστηρικτές του Obama αλλά ούτε και ο εκπρόσωπος τύπου του νυν προέδρου της Αμερικής, ο οποίος το χαρακτήρισε “προσβλητικό και κακόγουστο”.

Η Αφροδίτη σε άσεμνες χειρονομίες, Focus, Φεβρουάριος 2010

 

ΟΚ, αυτό ίσως δεν σόκαρε την παγκόσμια κοινή γνώμη, σόκαρε όμως την ελληνική. Το γερμανικό focus με την Αφροδίτη της Μήλου που σηκώνει το μεσαίο της δάχτυλο στην Ευρώπη δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις, εκτός αν τον Φεβρουάριο του 2010 που δημοσιεύτηκε ζούσες κρυμμένος βαθιά σε μια σπηλιά στον Ταΰγετο. Το σημερινό εξώφυλλο της Spiegel, πάντως, μπορεί να μην έχει εξίσου πετυχημένο illustration (το κατακερματισμένο ευρώ το λες κάπως αδιάφορο), όμως το μήνυμα «Akropolis Adieu» κάνει εξίσου καλά την προπαγανδιστική δουλειά του.

Το ακρωτηριασμένο κορίτσι, Time, Αύγουστος 2010

 

Στη φωτογραφία βλέπουμε την Aisha, ένα δεκαοκτάχρονο κορίτσι που τιμωρήθηκε με αυτόν τον τρόπο επειδή προσπάθησε να ξεφύγει από τον άντρα της που την χτυπούσε. Η φωτογραφία της Jodi Bieber κέρδισε το βραβείο World Press Photo, το περιοδικό Time όμως έπρεπε να δώσει κάποιες εξηγήσεις: γιατί σε μια τόσο θλιβερή και σοκαριστική φωτογραφία μπαίνει λεζάντα “Τι θα γίνει αν φύγουμε από το Αφγανιστάν” αντί για “Τι γίνεται στο Αφγανιστάν παρότι είμαστε ήδη εκεί εδώ και τόσα χρόνια;”.

Θηλάζοντας το 3χρονο, Time, Μάιος 2012

 

Φτάνοντας στο σήμερα (ή, τελοσπάντων, στην προηγούμενη εβδομάδα), αυτό το εξώφυλλο του Time προκαλεί περισσότερο αηδία και ανησυχία, παρά τρυφερά αισθήματα απέναντι στη μητρότητα. Μια 26χρονη μητέρα θηλάζει τον τρίχρονο βουτυρομπεμπέ της, εξοργίζοντας το κοινό και ανοίγοντας τον διάλογο σχετικά με το πότε πρέπει να έρχεται η στιγμή του απογαλακτισμού και πότε η υγιής μητρική στοργή περνά τα όρια της υπερβολής.

http://www.aragma.gr