10 τρελές θεραπείες για το Μαύρο Θάνατο

Ο Μαύρος Θάνατος θεωρείται ότι εξολόθρευσε περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης μεταξύ του 1328 και 1351. Τα θύματα της πανούκλας πέθαιναν συχνά μέσα σε λίγες ημέρες και τα τρομερά συμπτώματα της ασθένειας έκαναν τις τελευταίες αυτές μέρες της ζωής τους πραγματικά απαίσιες. Ο υψηλός πυρετός, οι έντονοι έμετοι και η αιμορραγία από τους πνεύμονες ήταν πολύ συχνά συμπτώματα και τα σώματα των θυμάτων συχνά ήταν καλυμμένα με πυώδη εξανθήματα.

Η τρομερή αυτή φύση της ασθένειας, μαζί με τη μεγάλη θνησιμότητά της, ενέπνευσαν τα απεγνωσμένα θύματά της να εφεύρουν μια γκάμα από ιδιαίτερα ιδιόρρυθμες θεραπείες. Κάποιες από αυτές είναι σχεδόν τόσο φοβερές όσο η ίδια η ασθένεια. Ας δούμε κάποια από τα χειρότερα παραδείγματα τέτοιων γιατροσοφιών που πολλά θύματα της πανώλης είχαν λάβει στα κρεβάτια του πόνου τους. 

10. Αρωματοθεραπεία

Μια δημοφιλής θεραπευτική μέθοδος που έχει μάλιστα επιβιώσει μέχρι και σήμερα ήταν η αρωματοθεραπεία. Η θεραπεία του σώματος γινόταν με τη χρήση διαφορετικών μυρωδιών. Τότε, την εποχή του Μαύρου Θανάτου, οι άνθρωποι θεωρούσαν χρήσιμο να φέρουν μαζί τους λουλούδια με γλυκιά μυρωδιά οπουδήποτε κι αν πήγαιναν. Εάν δεν μπορούσαν να βρουν λουλούδια, κουβαλούσαν πακετάκια με βότανα. Τότε ήταν η εποχή που τα γαλλικά pomander (μπάλες με άρωμα) έγιναν δημοφιλή στην ανώτερη τάξη. Κάποιοι άλλοι έκλειναν τα παράθυρα τους για να μην εισέλθει η άσχημη μυρωδιά μέσα στα σπίτια τους. Δεν είχε όμως καμία επιτυχία τότε, όπως δεν φαίνεται να πετυχαίνει και σήμερα. 

9. Θρησκεία

Σε έναν ακόμα πιο θρήσκο κόσμο από ότι είναι ο σημερινός, δεν προκαλεί έκπληξη το ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στράφηκαν στη θρησκεία. Κάποιοι πίστευαν πως η τρομερή ασθένεια ήταν τιμωρία από το Θεό και άλλοι σκέφτονταν πως ο Θεός τους δοκιμάζει. Όταν η πανώλη διαδόθηκε στη Μέση Ανατολή, οι Μουσουλμάνοι έπρεπε να την υπομένουν επειδή υποτίθεται ήταν το θέλημα του Θεού. Η Ευρωπαϊκή αντίδραση δεν ήταν πολύ λιγότερο ακραία. Αφοσιωμένοι Καθολικοί έβγαιναν στους δρόμους και αυτομαστιγώνονταν ενώ συγχρόνως εκλιπαρούσαν το έλεος του Θεού. Γιατί όταν ο θεός σε τιμωρεί, το πιο εύλογο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να τιμωρηθείς κι εσύ παραπάνω, μήπως και σε λυπηθεί. 

8. Χαλασμένο σιρόπι μελάσας

Η μελάσα, ένα παραπροϊόν της ζάχαρης, συχνά δινόταν σε ασθενείς ανθρώπους. Δυστυχώς, στην περίπτωση της πανώλης έπρεπε να είναι τουλάχιστον δέκα χρόνια παλιά για να θεωρηθεί αποτελεσματικό. Η μπαγιάτικη, βρωμερή και γλοιώδης ουσία θεωρείτο ότι καταπολεμούσε όχι μόνο τα τρομερά αποτελέσματα της ασθένειας αλλά ότι την εξαφάνιζε από το σώμα μια και καλή. Το γιατρικό αυτό στην πραγματικότητα είχε ένα ίχνος νοήματος: πιθανώς θεραπευτικές μούχλες, ζύμες και άλλου είδους καλλιέργειες θα έχουν αναπτυχθεί μέσα στο σιρόπι και θα έχουν ωριμάσει με τον χρόνο. Αλλά είναι αξιοπερίεργο ποιος σκέφτηκε κάτι τέτοιο την πρώτη φορά και πώς στο καλό κατάφερναν τα θύματα να καταπιούν αυτό το πράγμα. 

7. Ζωή μέσα σε υπόνομο

Όταν οι άνθρωποι αντιλήφθηκαν ότι ο Μαύρος Θάνατος ήταν κάτι που υπήρχε στον αέρα ξεκίνησαν να επισκέπτονται ή ακόμα και να ζούνε σε βρωμερούς υπονόμους. Θεωρείτο ότι η καυστική δυσωδία των σάπιων ανθρώπινων αποβλήτων θα απέτρεπε την είσοδο του καθαρότερου αλλά γεμάτου με την αρρώστια ατμοσφαιρικού αέρα και οι άνθρωποι θα απέφευγαν να έρθουν σε επαφή με αυτόν και να μολυνθούν. Αυτό φυσικά δεν είχε αποτέλεσμα και εκτός από το ότι πιθανότατα αύξησε την ευαισθησία στην πανώλη προκάλεσε θανάτους και από άλλες αιτίες. 

6. Βδέλλες να σου ρουφάνε το αίμα

Η αφαίμαξη ήταν μια δημοφιλής θεραπευτική μέθοδος στην Ευρώπη την εποχή εκείνη και χρησιμοποιούταν για να θεραπεύσει οτιδήποτε από την ποδάγρα μέχρι τη βρογχοκήλη. Εάν ήσουν τυχερός θα μπορούσες να έχεις τη χαρά να κάνουν τη δουλειά αυτή για σένα οι βδέλλες. Οι βδέλλες ήταν ουσιαστικά μια αρκετά ανώδυνη μέθοδος αφαίμαξης. Οι περισσότεροι άνθρωποι όμως δεν είχαν τα οικονομικά μέσα για να απολαύσουν τη θεραπεία αυτή και έπρεπε να ακολουθήσουν την πατροπαράδοτη μέθοδο του κοψίματος του δέρματος. Μια λεπίδα προωθούνταν μέσα σε ένα αιμοφόρο αγγείο και το αίμα συλλεγόταν σε μια λεκάνη. Χωρίς παυσίπονα η διαδικασία αυτή ήταν αρκετά δυσάρεστη και με τις υπάρχουσες άσχημες συνθήκες υγιεινής ήταν πολύ συχνές οι βαριές μολύνσεις. Ακριβώς ότι χρειάζεται όταν κινδυνεύεις από μια θανατηφόρο ασθένεια δηλαδή. 

5. Η κατανάλωση μιας κουταλιάς αλεσμένων σμαραγδιών

Μια άλλη θεραπεία που είχε να κάνει με κάποιο φαγώσιμο είδος ήταν η σκόνη αλεσμένων σμαραγδιών. Οι πολύτιμες πέτρες αλέθονταν σε γουδί μέχρι να γίνουν μια λεπτή πούδρα και στη συνέχεια αναμιγνύονταν με ένα υγρό και ο ασθενής το έπινε σαν σιρόπι ή αναμειγμένο με φαγητό ή σε ψωμί ή ακόμα μπορούσε να καταπιεί τη σκόνη όπως ήταν. Η κατάποση της σκόνης θα πρέπει να ήταν κάτι ιδιαίτερα απαίσιο και η υφή της θα ήταν σα να τρώει κανείς σπασμένο γυαλί. Οι διατροφικές συνήθειες των εκατομμυριούχων εκείνης της εποχής διέφεραν αρκετά από αυτές που έχουν οι σύγχρονοι Κροίσοι. 

4. Να πλυθείς με ούρα

Τα ούρα απολάμβαναν καλής φήμης στη μεσαιωνική Ευρώπη και αυτή ήταν μια περίπτωση όπου η προσφορά ήταν αντίστοιχη της ζήτησης. Τα θύματα του Μαύρου Θανάτου συχνά έκαναν μπάνιο μέσα σε ούρα πολλές φορές την ημέρα ώστε να απαλλαγούν από τα συμπτώματα της πανούκλας. Ακόμα πιο ενδεδειγμένη ήταν η κατανάλωση ενός ποτηριού ούρων. Συλλέγονταν από ανθρώπους που δεν είχαν μολυνθεί και δίδονταν ή πωλούνταν στους ασθενείς με την ίδια φυσικότητα που σήμερα προσφέρουμε ένα ποτήρι με πορτοκαλάδα. Και μιας και γίνεται εδώ αναφορά για τα ούρα, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται και σήμερα ως θεραπεία για πολλές περιπτώσεις, από την ακμή μέχρι την πολλαπλή σκλήρυνση και κάποιοι άνθρωποι πλένουν ακόμα και το πρόσωπό τους με ούρα κατά τη διάρκεια ηλιακών εκλείψεων. 

3. Αλοιφή από ανθρώπινα περιττώματα

Ας δούμε ακόμα μια θεραπεία που τα θύματα της πανώλης δε θα ήθελαν και τόσο πολύ να απολαύσουν. Οι πληγές κόβονταν και άνοιγαν και εφαρμοζόταν μια πάστα επάνω σε αυτές. Η πάστα φτιαχνόταν από ένα μείγμα ρετσινιού από δέντρο, ριζών από λουλούδια και περιττωμάτων. Οι γιατροί λάτρευαν την ουσία αυτή. Δυστυχώς για όσους αηδιάζουν με την ιδέα, η βρωμερή αυτή πάστα προωθούνταν μέσα στα ανοιχτά τραύματα και στη συνέχεια δένονταν σφιχτά ώστε να κρατηθεί η βρωμερή αλοιφή μέσα. Είναι να αναρωτιέσαι τελικά, εάν ήταν η πανώλη αυτή που προκάλεσε τόσους θανάτους ή οι διάφορες θεραπείες της. 

2. Εντριβή των πληγών με ένα ζωντανό κοτόπουλο

Όπως φαίνεται, ο Μεσαίωνας ήταν γεμάτος από τρελούς ανθρώπους που προσέφεραν παρανοϊκές συμβουλές. Μια από τις πιο περίεργες ήταν η Μέθοδος Vicary, που ονομάστηκε έτσι από τον Άγγλο γιατρό Thomas Vicary ο οποίος και εφηύρε την τεχνική. Οι άνθρωποι ξύριζαν τα οπίσθια μιας κότας και την έτριβαν στις γεμάτες με λέμφο πληγές τους ενώ το κοτόπουλο ήταν ζωντανό. Μετά, όταν το κοτόπουλο αρρώσταινε, το έπλεναν και επαναλάμβαναν τη διαδικασία μέχρι ένας από τους δυο, ο άνθρωπος ή το κοτόπουλο, να καταλήξει υγιής. Η τεχνική του Vicary ήταν ευρέως διαδεδομένη με τρελούς ανθρώπους από πολλά μέρη να γίνονται ξενιστές για πολλά παράσιτα πουλερικών που είχαν χτυπηθεί από την πανώλη. Ο Vicary ήταν τόσο δημοφιλής που ακόμα και σήμερα δίνεται προς τιμή του κάθε χρόνο μια ειδική διάλεξη στο Βασιλικό Κολλέγιο των Χειρούργων στην Αγγλία. Τελικά, η επιστήμη σε κάποιες περιπτώσεις μοιάζει με θρησκεία. 

1. Η εξόντωση των Εβραίων

Αυτή η λίστα δεν θα ήταν ολοκληρωμένη εάν δεν αναφερόταν η πιθανότατα πιο ακραία μέθοδος για τη θεραπεία της πανούκλας. Κάποιοι άνθρωποι πήγαν το θρησκευτικό στοιχείο κάπως πιο μακριά και αποφάσισαν ότι η καλύτερη θεραπεία για την πανώλη ήταν να απαλλάξουν τη γη από τους Εβραίους. Κυβερνήτες πόλεων σε όλη την Ευρώπη μάζευαν Εβραίους, τους έφερναν στο σπίτι τους και τους έβαζαν φωτιά. Δυστυχώς αυτό έγινε επειδή μια ομάδα Εβραίων συνελήφθη και αφού βασανίστηκαν παραδέχτηκαν ότι ήταν η αιτία πίσω από την ασθένεια. Χιλιάδες Εβραίοι σκοτώθηκαν έτσι και εκτελέστηκαν μαζικά ως μια προσπάθεια για να σταματήσει η ασθένεια. Η σοβαρότητα των επιθέσεων αυτών έκανε τον Πάπα Κλεμέντιο τον VI να δημοσιεύσει δύο επιστολές που στη μία καταδίκαζε αυτούς που σκότωναν Εβραίους και καλούσε τον κλήρο να τους προστατεύσει, ενώ στην άλλη δήλωνε πως οι άνθρωποι που πέθαιναν από πανώλη είχαν άφεση όλων των αμαρτιών τους και θα μπορούσαν να μπουν στον Παράδεισο. 

Και κάποιες άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις

Όταν τα πράγματα πήγαιναν πραγματικά άσχημα οι άνθρωποι αποφάσιζαν να πετάξουν ότι είχαν εναντίον της αρρώστιας. Αυτό περιλάμβανε μεταξύ άλλων την πόση αρσενικού ή υδραργύρου, την αποφυγή σκέψεων σχετικά με το θάνατο, την αποφυγή σκέψεων αναφορικά με την πανώλη, την αποφυγή κακών σκέψεων, τη μη βρώση σύκων, κρέατος, την αποφυγή κυκλοφορίας έξω, την παντελή έλλειψη άσκησης, την απαγόρευση μπάνιου, το να μην κοιμάται κανείς την ημέρα και βέβαια, την αποχή από το σεξ.






Μετάφραση - Απόδοση: Αμαλία Τσακίρη, για το ESOTERICA.gr